مدل یابی نقشه مفهومی در مبحث «غلظت محلول ها و محلول سازی در آزمایشگاه شیمی» پایه سوم متوسطه به منظور تهیه استاندارد

نقشه مفهومی ابزاری ارزشمند در آموزش شیمی به شمار می رود چرا که بر ویژگی های شناختی فراگیران از جمله یادداری و بازیابی اطلاعات، حل مسئله و خلاقیت اثرات مثبتی دارد. هدف از این مطالعه یافتن ارتباط های میان مفاهیم اصلی در مبحث غلظت محلول ها و محلول سازی در آزمایشگاه شیمی سال سوم متوسطه و مدلی برای یادگیری معنادار فراگیران در این مبحث می باشد. در تهیه این مدل آموزشی از یک آزمون چهار گزینه ای 47 سوالی با ضریب آلفای کرونباخ 896/0 و یک مقیاس درجه بندی با ضریب آلفای کرونباخ 957/0 استفاده شد. ابزارهای جمع آوری داده ها بر روی 247 نفر از دانش آموزان سال سوم متوسطه در منطقه 4 شهر تهران که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند، اجرا گردید. سپس نتایج حاصل به کمک روش مدل یابی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت و مدل نقشه مفهومی در مبحث آموزشی مورد نظر تهیه گردید. در نگاهی کلی به این مدل می توان گفت این مدل از ادغام دو بخش شناختی (سطح تفکر نمادی) و آزمایشگاهی (سطح تفکر ماکروسکوپی) ساخته شده است. در بخش مفاهیم شناختی بنیادی ترین مفهوم، غلظت معمولی است که پایه ای برای یادگیری چهار مفهوم دیگر در این حیطه می باشد. مفهوم مولاریته نیز بر مفهوم مولالیته موثر بوده و ترکیب این دو مفهوم با غلظت معمولی نیز بر عامل غلظت های درصدی موثر است. بنابراین برای فراگیری متغیر محاسبات غلظت ها، لازم است تمامی چهار مفهوم پیشین آموخته شده باشند. در حیطه آزمایشگاهی نیز مهم ترین نکته یاددهی مفهوم «رعایت نکات ایمنی» به دانش آموزان است. سپس باید مهارت های دست ورزی و چگونگی استفاده از ابزارها و مواد آزمایشگاهی را یاد بگیرند تا در نهایت بتوانند بر اساس آن ، محلولی با غلظت مشخص را در آزمایشگاه تهیه کنند. از این مدل برای سازماندهی محتوای مناسب کتاب درسی شیمی سال سوم متوسطه و آموزش این مبحث می توان استفاده نمود.